“Vroeger was alles beter.” Je hoort het mensen vaak zeggen, en al helemaal over muziek.
De 60’s, de 70’s, de 80’s. Het geheugen vervormt onze herinnering en we romantiseren het nostalgische gevoel. Vaak onterecht, zoals bij Woodstock.
Stel bijvoorbeeld dat het leger achter je aan komt, jou constant gevangen zet en je moeder uit het raam gooit. Was het vroeger dan wel zo goed?
Het antwoord daarop vind je in het onnavolgbare Nigeriaanse verhaal van rebel Fela Kuti in de jaren 70, 80 en 90.
‘Hij trouwde daar met 27 vrouwen op één dag …’
Zijn muziek, die afrobeat heet, verwoordt zijn politieke worstelingen. Maar was deze verheerlijkte rebel wel zo geweldig als iedereen denkt? Heeft ‘the black president’, zoals hij wordt genoemd, ook een schaduwzijde?
Een tikkeltje oversekst en vaak high lag hij constant overhoop met de Nigeriaanse regering. Niet bepaald de ideale schoonzoon.
(Waarom hij oversekst was kom ik zo nog op.)
President in eigen republiek
In 1970 riep deze eigenwijze rebel in Nigeria zijn eigen republiek uit, Kalakuta Republic. Dit was simpelweg een hek om zijn huis en opnamestudio’s. Geen militair bewind was hier nog toegestaan!
Hij trouwde daar vervolgens met 27 vrouwen op één dag in 1978, voornamelijk uit zijn band. Later roteerde hij tussen 12 vrouwen.
Toegegeven, hij deed dit zodat de militaire dictatuur hem niet kon beschuldigen van ontvoering. Toch kun je de polygamie van Fela niet ontkennen. Al was hij dan de zoon van een feminist.
Voor de heteroseksuele mannelijke lezers: ik hoor je twijfelen of dit niet een voordeel is…
‘Het is zinloos om tegen Fela Kuti te vechten, want je kunt hem niet verslaan…’
Water no get enemy
En dan de muziek. Voor Fela’s standaard is ‘Water no get enemy’ een kort nummer: bijna 10 minuten. Bizar hè?
Dat is ook de reden dat hij nooit superpopulair is geworden buiten Afrika. Al kom ik weleens mensen tegen die hem kennen.
‘Water no get enemy’ betekent trouwens water heeft geen vijand. Want je kunt niet leven zonder water. Fela zingt letterlijk dat als het je kind doodt, je alsnog water drinkt. En dat is een waarheid als een koe!
Politieke boodschap
In lijn daarmee benoemt ook Fela Kuti ‘black power’ als onvermijdelijk verbonden met het leven. En zo komen we bij het politieke gedeelte van dit nummer.
Zijn ‘power’ tegen de Nigeriaanse regering hoort bij het leven, bij Afrika. Het is zinloos om tegen Fela Kuti te vechten, want je kunt hem niet verslaan, net als water…
‘… maar ook gooide het leger zijn oude moeder uit het raam, waarna ze overleed.‘
20 maanden in de cel
En was Fela Kuti daadwerkelijk onverslaanbaar? Het Nigeriaanse militaire regime heeft het talloze malen geprobeerd, maar tevergeefs.
Toch was de tol van zijn politieke strijd onwerkelijk hoog.
Niet alleen werd hij meer dan 200 keer gearresteerd, zat hij één keer 20 maanden in de cel, maar ook gooide het leger zijn oude moeder uit het raam, waarna ze overleed.
Fela’s antwoord? Juist, meer muziek maken en de grafkist van zijn moeder brengen naar de generaal in Lagos.
Aids deed Fela Kuti uiteindelijk in 1997 de das om. Wat verwacht je dan ook, met 27 vrouwen?
Niet onverslaanbaar, wel een doorzetter
Je voelt hem waarschijnlijk al aankomen: voor Fela Kuti was vroeger zeker niet alles beter.
Niet alles waar deze rebel voor stond was juist, in ieder geval niet de buitensporige polygamie en wiet. Wel te bewonderen is zijn onwaarschijnlijke doorzettingsvermogen. En daarom onthouden we deze dubbelzinnige dwarsligger!